1.2 Meditatiesoorten

Grofweg kan er een tweedeling gemaakt worden in meditatiesoorten, namelijk shamatha meditatie en vipassana meditatie:

• Shamatha meditatie is een concentratiemeditatie waarbij de aandacht uitsluitend op één object wordt gericht. Door het richten van de aandacht op één object en het negeren van al het andere wat er op je afkomt, kun je tot rust en stilte komen.
• Bij vipassana meditatie, wat een inzichtmeditatie is, gebruik je ook wel een meditatieobject als hulpmiddel om je geest tot rust te brengen, maar laat je daarnaast alles toe wat er komt en observeer je dit als een buitenstaander. Je bekijkt daarmee waar de onrust vandaan komt en kunt hiermee de vicieuze cirkel doorbreken, jezelf verlossen uit het lijden.

Vipassana meditatie begint dus met shamatha en laat vervolgens alle andere verschijnselen toe. Bij zen meditatie, ook wel zazen (zittend mediteren) genoemd, wordt geen onderscheid gemaakt tussen shamatha en vipassana, maar je zou kunnen zeggen dat de nadruk meer op shamatha ligt.